Erbo-de-la-pato
Tussilago farfara
Asteraceae Compositae
Àutri noum : Pas-d'ase, Chavalino, Coujasso, Fueio-d'ounglo, Toussilage.
Noms en français : Tussilage, Pas-d'âne.
Descripcioun :L'erbo-de-la-pato flouris d'ouro à la fin de l'ivèr alor que i'a pancaro li fueio (soumbron li vièii fueio dessecado). M. Duplan :"Flouris sènso fueio, e lou colchique, es lou countràri [...] la flour e puei après la fueio" (O. Madon, op.cit. p. 161). Li fueio vènon à l'après, fan souvènt un tapis au sòu. Trachis dins li relarg umide e argelous souvènt en ribo de camin.
Usanço :Es uno planto vertuouso contro lou tussi, li brounchito e lou ràumi. Se pren en tisano o en fumigacioun de flour secado (o tuba). Li flour e li jòuini fueio soun manjadisso mai fau pas trop n'en prendre que caupon un alcalouïde empouisounant lou fege. "La fuelho de chavalino èro cuecho pèr lous pouorcs" (J.-L. Domenge in LMT, op.cit. p. 61).
Port : Erbo
Taio : 8 à 20 cm
Fueio : alterno
Tipe bioulougico : Geoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Tussilago
Famiho : Asteraceae
Famiho classico : Compositae
Coulour de la flour :
Jauno
Petalo : >6
Ø (o loungour) enflourejado : 2 cm
Flourido : Printèms
Ivèr
Sòu : Ca
Autour basso e auto :
Pancaro entresigna
Aparado : Noun
Mars à abriéu
Liò : Ribiero
- Ouraias
- Limas
- Roubino de mountagno
Estànci : Mesoumediterran à Subaupen
Couroulougi : Paleoutemperado
Ref. sc. : Tussilago farfara L., 1753
Frais
Fraxinus excelsior
Oleaceae
Àutri noum : Frau, Fraich, Fraiche, Fraisse, Frais-mascle.
Nom en français : Frêne commun.
Descripcioun :Lou frais es un aubre de mountagno que trachis dins li relarg umide en terro prefoundo. Se recounèis à si bourroun negre e óupousa, à si fueio coumpausado de 5 à 11 fueioun denta e pounchu, e peréu à soun fru que ié dison "lengo d'aucèu".
Usanço :Emé la ligno de frais se fai li manche d'óutis. Li fueio (e li fru) soun couneigudo pèr lucha contro lou mau-d'os e ajuda à pissa. Faire bouli uno pougnado, pièi après infusioun, béure emé de jus de limoun. Dins d'ùni endré, li jóuini fru soun manja après èstre esta bouli dous cop. En Franço s'adoubo uno bevendo, la freineto, emé li fueio cuberto de melado (producho pèr li nieroun).
Port : Aubre
Taio : 5 à 30 m
Fueio : coumpausado
Tipe bioulougico : Faneroufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Fraxinus
Famiho : Oleaceae
Coulour de la flour :
Roso
Petalo : ges
Ø (o loungour) enflourejado : 1,5 à 5 cm
Flourido : Printèms
Sòu : Ca
Autour basso e auto :
Pancaro entresigna
Aparado : Noun
Liò : Baragno
- Ribiero
- Fourèst de gaudre
Estànci : Coulinen à Mountagnard
Couroulougi : Éurasiatico
Ref. sc. : Fraxinus excelsior L., 1753